Ne udhetim drejt Marsit, te mbrojtur nga nje “sfere magnetike”

Pengesa me e madhe e misioneve ne Mars eshte cilesuar deri me sot rreziku i nenshtrimit te astronauteve ndaj atyre qe quhen stuhi diellore. Te mbushura me therrmija te jonizuara, te cilat edhe pse perbejne vetem nje pjese te rrezatimit kozmik jane nder me te demshmet, keto errera mund te shkaktojne deme jetesore per astronautet (shih arrtikullin mbi rrezatimet). Nje numer i madh therrmijash te tilla “derdhen” ne hapesire nga yjet ne menyre te crregullt dhe dielli yne nuk perben perjashtim. Megjithate jeta ne Toke eshte e mbrojtur me se miri nga fusha magnetike e planetit e cila devijon dhe ndalon keto errera. Ne rastin me te keq vetem nje turbullime pajisjesh qe punojne me vale elektromagnetike mund te ndihet ne jeten e perditshme.
Krejt e kunderta ndodh ne hapesiren nderplanetare. Pervec problemeve te shumta, astronautet jane te detyruar tu nenshtrohen edhe ketyre errerave, nga te cilat per me teper nuk ekziston asnje tute mbrojtese. Astronautet e misioneve Apollo qe shkuan ne Hene jane te vetmet qenie njerezore qe kane udhetuar pertej mbrojtjes se fushes elektromagnetike te Tokes. Koha e shkurter e qendrimit te tyre ne hapesire, mesatarisht 8 dite, e ben thuajse te pamundur kalimin nen nje rryme therrmijash ekstremisht te jonizuara. Megjithate ne rastin e nje misioni ne Mars do te duhen te pakten 18 muaj udhetim, nje kohe e mjaftueshme per te qene te sigurte se ekuipazhi do te haset me nje stuhi diellore.
Tanime, nje grup kerkuesish te Laboratorit Radherford (Rutherford Appleton Laboratory), Universitetit te Jorkut (York University), te Strathclyde dhe IST-se te Lisbones, kane zhvilluar nje sere modelesh per te treguar se eshte e mundur te mbrohen astronautet brenda anijes kozmike duke e pajisur kete te fundit me nje “sfere magnetike xhepi” ne gjendje te devijoje therrmijat e jonizuara te ererave diellore.
Ideja eshte shfaqur qysh ne vitet 60, megjithate nuk eshte pare kurre si nje alternative e mundshme duke qene se mendohej se “sfera elektromagnetike” duhet te kishte nje diameter prej te pakten 100 kilometrash per te qene efikase.
Nje seri simulimesh ne kompiuter me modele qe jane frut i studimeve mbi energjine dhe fuzionin berthamor (shiko dosjen) te 50 viteve te fundit, kane provuar se per te mbrojtur nje anije kozmike dhe ekuipazhin e saj do te mjaftonte nje sfere prej vetem disa metra diameter.

Burimi: Institute of physics / Electronic Journals